Terug naar het overzicht   Dit recept afdrukken

#005 Op zijn dubbelst

Brouw datum:09 februari 2003
Gebrouwen door:Ernst de Moor & Ernest ter Kuile
alcohol percentage:8.8 %
Nederlandse categorie:S

Recept naam:Jaap's Dubbel
Recept van:Jaap Tholenaar
gepubliceerd:Het groot zelf Bierbrouw boek (herziene editie)
klasse:D
stijl:Abdijbier

Beschrijving

Vandaag brouwen we voor het eerst met volledig eigen brouwmateriaal. Van Jan Willem Fukkink hebben we een molen en andere zaken gekregen, waarvoor dank!

Deze keer is de inzet om een dubbel abdijbiertje te maken, en wat nieuwe brouw technieken (althans voor ons nieuw) te introduceren. Het eerste blijkt achteraf prima gelukt, het tweede maar gedeeltelijk.Dit is overigens de eerste keer dat we twee soorten labels gebruiken. Ernest heeft problemen met de beugel-labels zoals we tot dusver gebruikten, omdat zijn WestMalle flesjes een dikke rand hebben, precies op de plek waar het label moet komen.

De veranderingen die we tijdens het brouwen op het oog hadden zijn:

1) Gebruik een één pans maisch/kook systeem. Het idee is dat een cilindervormig filter bij het spoelen langzaam uit de pan omhoog wordt gehaald, zodat in de pan puur wort overblijft. Dit wordt mogelijk gemaakt doordat de pan sinds kort voorzien is van een kraan, zodat dit geheel eigenlijk meteen als emmerfilter dienst doet.
2) Kook met een hopzak ipv losse hop. Het voordeel is dat de wort niet meer gefilterd hoeft te worden, en daardoor meteen uit de pan via een koeler (ook nieuw) de gistfles in kan lopen.

Het eerste punt is volledig mislukt. De cilinder bleek 2 nadelen te hebben. Ten eerste was de cilinder zelf te klein, zodat amper alle schrootsel erin pastte, zeker toen het door water was uitgezet. Ten tweede hadden we gerekend op een temperatuurverschil tussen de cilinder en de buiten rand (dachten zelfs dat het extra water als buffer kon dienen tijdens de temperatuur stops). Maar dat het verschil 20 graden of meer was hadden we nooit kunnen voorzien. Vermoedelijk wordt dit mede veroorzaakt doordat de cilinder zo vol was dat er van doorstroming amper meer sprake was.

Kortom: Tijdens het brouwen namen we de beslissing dat we op de traditionele methode verder zouden gaan. Een emmerzeef hadden we nog niet (tot dusver 2 keer die van de vereniging geleend), maar wel 2 25 liter emmers. De emmerzeef werd dus tijden de temperatuurstops snel gemaakt.

Het tweede punt werkte wel goed. Het bier leek in de eerste instantie minder bitter, maar dat komt vermoedelijk omdat de hopharsen aan de zak zijn blijven plakken. Dit is niet erg, omdat ze anders in de gistfles uitkristaliseren en aan de wand van het vergistingsvat gaan plakken. Het uiteindelijk resultaat is ongeveer zo bitter als het bedoeld was.

Omdat we een kraan op de pan hebben gemonteerd, past hij niet meer in de hooikist (die moet nog worden bijgewerkt, maar je kunt nu eenmaal niet alles tegelijk doen). We isoleren dus met een oude slaapzak. Dat valt niet tegen.

Hieronder een overzicht van de handelingen, zoals die uitgevoerd zijn. Daaronder staan alle foto's.

9 feb 2003 9:45 We beginnen met schroten (malen van het mout).
Timothy en Lindesay helpen ijverig mee (maar als we het zelf doen, schiet het beter op).
9 feb 2003 10:40 Het water is ongeveer 55 graden, dus we storten het mout.
9 feb 2003 10:55 Problemen met de storting. Het past amper in de cilinderzeef
9 feb 2003 12:00 Na een uur proberen besluiten we dat het niet lukt met de cilinderzeef.
Niet alleen past het amper, maar het wordt ook niet warm.
We gieten voorzichtig de cilinder leeg in de pan.
Inmiddels is de maisch nu 63 graden.
9 feb 2003 12:15 Tussen het maischen door zijn we om de beurt
gaten aan het boren in een grote emmer.
We hebben toch een emmerzeef nodig, nu de cilinder niet werkt.
9 feb 2003 12:40 Het maischen verloopt nu verder voorspoedig.
De hooikist is dus tijdelijk niet bruikbaar
en we blijken twee graden te hebben verloren in drie kwartier tijd.
In de hooikist zou dat 1 graad geweest zijn.
9 feb 2003 13:00 We hebben nu 73.5 graad bereikt. Tijd voor de volgende temperatuurstop.
9 feb 2003 13:30 72 graden na de stop. Niet slecht. Nu doorstomen totdat de 78 graden bereikt is.
9 feb 2003 13:44 Oeps, de temperatuur is 81 graden geworden ipv 78.
Niet echt een probleem schatten wij zo in.
9 feb 2003 15:05 We zijn klaar met filteren. Kost toch altijd veel tijd als je het goed wilt doen.
9 feb 2003 15:45

Eindelijk, de wort kookt.
Ons gasfornuis heeft een grote pit,
maar dit is toch wel het maximum wat hij aan kan.
Minimum vereiste is 1 graad per minuut opwarmen,
en veel sneller redt hij het ook niet.
We gebruiken voor het eerst een hopzak
(van kaasdoek gemaakt door Ineke, waarvoor dank).
We doen de hop er in 3 fasen in, dus ook met 3 hopzakken.
Eerst 28 gram Hallertau hop,
later nog 13 gram Hallertau hop en uiteindelijk nog 9 gram Saaz hop,
5 minuten voor het eind.

9 feb 2003 16:45 Het koken is klaar. Nu maar koelen en bottelen.
9 feb 2003 17:20 Een groot succes, helemaal klaar!
Tegenstroom koeler aansluiten op de kraan,
waterslangen aansluiten en leeglaten stromen in de fles.
In het begin kwam de stroom wat langzaam op gang,
dat is te wijten aan enkele ringen in de kraan die nog vervangen moeten worden.
Het SG is 1090.
20 feb 2003 Vandaag gaan we bottelen.
Het eind SG blijkt 1030 te zijn.
Over het bottelen valt verder niets spannends te melden.

Recept gegevens

batch grootte:20 l.
kooktijd:60 min.
alcohol percentage:8.8 %
Nederlandse categorie:S
begin SG:1090
eind SG:1030
EBC (kleur):0.0
EBU (bitterheid):0.0

Ingrediënten

ingrediënthoeveelheidkooktijdwaardemerk / leverancier
Pilsmout6000 g.   3 EBC  
Caramout (20 EBC)400 g.   20 EBC  
Zwarte mout (1500 EBC)200 g.   1500 EBC  
Rietsuiker200 g.      
Gierstevlokken200 g.      
Rijstevlokken200 g.      
Hallertau Perle41 g. 60 min. 6 α  
Saaz hop9 g. 5 min. 7 α  
Standaard bovengist1 zakje      

Maisch schema

54 °C63 °C73 °C78 °C
60 min.45 min.30 min.5 min.